Dung dịch tiêm Adrenalin

Dung dịch tiêm Adrenalin

Dung dịch tiêm Adrenalin là thuốc gì?

Dung dịch tiêm Adrenalin là thuốc tác dụng trực tiếp giống giao cảm, kích thích cả thụ thể alpha và thụ thể beta, nhưng mạnh hơn lên thụ thể beta. Thuốc được sử dụng trong các trường hợp cấp cứu như điều trị choáng phản vệ, ngừng tim, và hỗ trợ điều trị một số bệnh lý khác.

Thành phần

Chỉ định

• Điều trị cấp cứu choáng phản vệ và choáng dạng phản vệ (có giãn mạch hệ thống và cung lượng tim thấp), cấp cứu ngưng tim.
• Điều trị cơn hen ác tính (phối hợp với các thuốc khác như glucocorticoid, salbutamol).
• Dùng tiêm qua nội soi để ngăn ngừa chảy máu niêm mạc đường tiêu hóa trên.
• Điều trị phối hợp với thuốc gây tê tại chỗ và gây tê tủy sống để làm giảm hấp thu toàn thân và kéo dài thời gian tác dụng.

Chống chỉ định

• Mẫn cảm với adrenalin, với các amin giống giao cảm hoặc với bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Người bệnh bị gây mê bằng cyclopropan, halothan hay các thuốc mê nhóm halothan vì có thể gây ra rung thất.
• Người đang dùng thuốc ức chế MAO trong vòng 2 tuần.
• Người bệnh bị bệnh tim mạch nặng, người bị giãn cơ tim, suy mạch vành.
• Người bệnh bí đái do tắc nghẽn.
• Người bị tổn thương não, sốc không phải do phản vệ.
• Người bệnh bị glôcôm góc hẹp, người bệnh có nguy cơ bị glôcôm góc đóng.

Lưu ý: Đối với người đang cần điều trị cấp cứu sốc phản vệ, không có chống chỉ định tuyệt đối với việc dùng adrenalin.

Tác dụng phụ

Thường gặp (>1/100): Đau đầu, mệt mỏi, đổ mồ hôi, nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, hồi hộp, đánh trống ngực, run, lo âu, chóng mặt, dị cảm, tiết nhiều nước bọt, tái nhợt, toát mồ hôi.

Ít gặp (1/1000 < ADR < 1/100): Loạn nhịp thất, kém ăn, buồn nôn, nôn, sợ hãi, bồn chồn, mất ngủ, dễ kích thích, đái khó, bí đái, khó thở, phù phổi.

Hiếm gặp (1/10000 < ADR < 1/1000): Xuất huyết não, phù phổi (do tăng huyết áp), hoại thư (do co mạch), loạn nhịp tim, đau thắt ngực, tụt huyết áp, chóng mặt hoa mắt, ngất xỉu, ngừng tim, hoại tử mô (do adrenalin thoát ra ngoài mạch máu khi tiêm), lú lẫn, rối loạn tâm thần, rối loạn chuyển hóa (nhất là chuyển hóa glucose).

Hướng dẫn xử trí ADR: Vô ý tiêm vào ngón chân, ngón tay, bàn chân, bàn tay có thể gây ra các phản ứng tại chỗ như tím tái, lạnh, mất cảm giác, bầm tím, chảy máu, ban đỏ, tổn thương xương. Nếu xảy ra các dấu hiệu trên, cần đến bác sĩ ngay lập tức. Cần ngừng thuốc và hỏi ý kiến thầy thuốc khi có xuất hiện những dấu hiệu như tăng nhạy cảm hoặc nếu cảm giác khó chịu xuất hiện và tăng lên trong quá trình dùng thuốc khi phẫu thuật. Xử lý khi thuốc bị thoát vào mạch máu: Dùng phentolamin làm thuốc giải độc. Khi gặp tác dụng phụ của thuốc, cần ngưng sử dụng và thông báo cho bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Tương tác thuốc

• Thuốc cường giao cảm và oxytocin: Không nên dùng đồng thời vì có khả năng làm tăng tác dụng phụ và độc tính.
• Thuốc chẹn alpha adrenergic như phentolamin: Đối kháng với tác dụng co mạch và tăng huyết áp của adrenalin.
• Thuốc điều trị tăng huyết áp: Adrenalin làm tăng huyết áp, do đó có thể vô hiệu hóa tác dụng của thuốc hạ huyết áp khi dùng phối hợp.
• Glycosid tim: Có thể gây tăng loạn nhịp tim khi phối hợp.
• Thuốc kháng histamin (ví dụ như diphenhydramin) và kích thích hormon tuyến giáp: Có thể làm tăng tác dụng phụ của adrenalin, đặc biệt là trên nhịp tim.
• Thuốc làm giảm kali máu: Có thể gây hội chứng hạ kali máu quá mức.
• Thuốc điều trị đái tháo đường: Có thể dẫn đến mất kiểm soát đường máu.
• Thuốc chẹn beta: Tác dụng làm tăng huyết áp của adrenalin tăng lên đáng kể. Nguy hiểm tới tính mạng.
• Thuốc ức chế mono amino oxydase (MAO): Tác dụng làm tăng huyết áp của adrenalin có thể không thay đổi hoặc chỉ thay đổi ít.
• Các thuốc gây mê: Có nguy cơ bị loạn nhịp tim nếu dùng adrenalin, trừ khi với liều rất nhỏ.
• Alkaloid của Rauwolfia: Tác dụng tăng huyết áp của adrenalin hơi tăng lên.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Đáp ứng rất mạnh khi được tiêm adrenalin (tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim...).
• Ma hoàng, yohimbin: Tránh dùng đồng thời vì có thể gây kích thích thần kinh trung ương.

Lưu ý: Adrenalin tương kỵ với các dung dịch kiềm (như natri bicarbonat).

Dược lực học

Adrenalin là thuốc tác dụng trực tiếp giống giao cảm, kích thích cả thụ thể alpha và thụ thể beta, nhưng lên thụ thể beta mạnh hơn thụ thể alpha. Các tác dụng dược lý của adrenalin rất phức tạp, tương tự như những gì xảy ra khi kích thích các sợi sau hạch giao cảm. Tác dụng của thuốc thay đổi nhiều theo liều dùng và phản xạ bù trừ của cơ thể. Thuốc có tác dụng trên hệ tim mạch, hô hấp, thần kinh trung ương, tiêu hóa, tiết niệu - sinh dục và chuyển hóa. Chi tiết tác dụng trên từng hệ được mô tả đầy đủ trong phần chỉ định.

Dược động học

Hấp thu: Thuốc có tác dụng nhanh khi được tiêm bắp hoặc dưới da (đường dưới da có chậm hơn tiêm bắp).

Chuyển hóa: Phần lớn adrenalin vào tuần hoàn đều bị bất hoạt rất nhanh do được nhập vào tế bào thần kinh, do khuếch tán và do enzym phân giải ở gan và các mô. Enzym catechol - 0 - methyltransferase (COMT) bất hoạt adrenalin ngoại sinh và adrenalin nội sinh, còn enzym mono amino oxydase (MAO) chủ yếu bất hoạt catecholamin ở hệ thần kinh trung ương.

Thải trừ: Các sản phẩm chuyển hóa được bài tiết theo nước tiểu dưới dạng không còn hoạt tính, một số được bài xuất dưới dạng nguyên vẹn hoặc liên hợp.

Liều lượng và cách dùng

Liều lượng phải được tính toán theo mức độ nặng nhẹ và theo đáp ứng của từng người bệnh. Chi tiết liều dùng cho từng trường hợp được nêu rõ trong phần chỉ định.

Cách dùng: Dung dịch tiêm adrenalin có thể dùng để tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch, tiêm truyền tĩnh mạch, tiêm nội nhãn cầu, tiêm dưới da. Tiêm dưới da thường hấp thu chậm hơn và kém hiệu quả hơn. Tiêm bắp: Cần tránh tiêm vào mông, nên tiêm vào vùng phía trước bên ngoài của đùi trong trường hợp sốc phản vệ. Cấm tuyệt đối tiêm adrenalin chưa được pha loãng vào tĩnh mạch.

Lưu ý thận trọng khi dùng

• Cấm tuyệt đối tiêm adrenalin chưa được pha loãng vào tĩnh mạch.
• Thận trọng ở người bệnh quá nhạy cảm với adrenalin, nhất là người bị cường giáp.
• Thận trọng ở người bệnh mắc các bệnh tim mạch.
• Thận trọng ở người bệnh bị đái tháo đường.
• Thận trọng ở người bệnh đang dùng glycosid tim, quinidin, thuốc chống trầm cảm ba vòng.
• Vô ý tiêm adrenalin vào ngón tay, ngón chân, bàn tay, bàn chân có thể gây ra phản ứng tại chỗ.
• Tiêm tĩnh mạch nhanh có thể gây tử vong.
• Thuốc chứa natri metabisulfit, có thể gây phản ứng dị ứng.

Xử lý quá liều

Do các tác dụng có hại của adrenalin tồn tại rất ngắn, việc điều trị các phản ứng ngộ độc chủ yếu là điều trị hỗ trợ. Tiêm ngay thuốc có tác dụng chẹn alpha (phentolamin), sau đó tiêm thuốc có tác dụng chẹn beta (propranolol). Có thể dùng thuốc có tác dụng gây giãn mạch nhanh (glyceryl trinitrat).

Quên liều

Thuốc Adrenalin được thực hiện bởi nhân viên y tế nên việc quên liều khó xảy ra.

Thông tin thêm về Adrenalin (Hoạt chất)

Adrenalin còn được gọi là epinephrine, là một hormone và chất dẫn truyền thần kinh được sản xuất bởi tuyến thượng thận. Nó đóng vai trò quan trọng trong phản ứng "chiến đấu hoặc bỏ chạy" của cơ thể, giúp chuẩn bị cơ thể đối phó với các tình huống căng thẳng. Adrenalin có tác dụng trên nhiều hệ thống cơ quan trong cơ thể, gây ra những thay đổi sinh lý để tăng cường khả năng sinh tồn trong các tình huống nguy hiểm.

Bảo quản

Nơi khô ráo, nhiệt độ dưới 30°C, tránh ánh sáng.

Lưu ý: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên y tế trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.