Cam thảo - Thông tin về Cam thảo

Mô tả Tag

Tìm hiểu chung về Cam thảo

Cam thảo là một vị thuốc quý được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và hiện đại. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin tổng quan về loại thảo dược này dựa trên các nguồn dữ liệu uy tín.

Tên gọi và danh pháp

• Tên Tiếng Việt: Cam thảo
• Tên khác: Lộ thảo, Cam thảo bắc
• Tên khoa học: Glycyrrhiza uralensis Fisch. (thuộc họ Đậu - Fabaceae)

Ngoài Glycyrrhiza uralensis, loài Glycyrrhiza glabra L. (Cam thảo nhẵn) cũng được sử dụng phổ biến.

Đặc điểm tự nhiên

Glycyrrhiza uralensis:

• Cây thảo sống lâu năm, cao 30 - 100 cm.
• Rễ dài, màu vàng nhạt.
• Thân có lông ngắn, mềm.
• Lá mọc so le, kép lông chim lẻ, gồm 9 - 17 lá chét hình bầu dục, nguyên.
• Cụm hoa ở nách lá, hoa nhỏ, màu hoa oải hương.
• Quả đậu cong hình lưỡi liềm, dài 3 - 4 cm, rộng 6 - 8 mm, màu nâu đen, có lông dày, chứa 2 - 8 hạt nhỏ dẹt, màu nâu bóng.

Glycyrrhiza glabra:

• Cây cao 1 - 1,5 m, rễ dài màu vàng nhạt.
• Lá kép lông chim lẻ, lá chét nguyên, hình trái xoan tù.
• Hoa nhỏ, hợp thành chùm dài mọc đứng, màu lơ tím sáng.
• Quả đậu dẹp, thuôn, thẳng hoặc hơi cong, không có lông, nhỏ hơn G. uralensis và chứa 2 - 4 hạt tròn.

Phân bố, thu hái và chế biến

Cam thảo là cây ôn đới Âu Á, phân bố chủ yếu ở Nga, Trung Quốc, Mông Cổ, Afghanistan, Iran... Việt Nam đã nhập giống từ Trung Quốc và Nga để trồng thử nghiệm nhưng chưa phổ biến rộng rãi. Cây có thể nở hoa sau 3 năm, nhưng năng suất cao nhất khi được 5 năm tuổi. Thời gian thu hoạch thường vào mùa đông khi cây chết, lúc này rễ chắc, nặng, nhiều bột và chất lượng tốt nhất. Quá trình chế biến bao gồm:

1. Làm sạch đất bám trên rễ bằng bàn chải.
2. Phân loại theo kích thước.
3. Làm khô (khoảng 50%), bó thành từng bó rồi phơi khô hoàn toàn.

Cam thảo được sử dụng dưới các dạng:

• Sinh thảo: Rửa sạch, đồ mềm, cắt lát mỏng rồi sấy hoặc phơi khô.
• Chích thảo: Sấy khô, tẩm mật ong rồi sao vàng thơm.
• Bột Cam thảo: Cạo sạch vỏ, cắt miếng, sấy khô và nghiền thành bột mịn.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng của Cam thảo là rễ và thân rễ.

Thành phần hóa học

Rễ của G. uralensis chứa:

• 4,7 - 10,97% glucid
• 4,17 - 5,92% tinh bột
• Glycyrrhizin (saponosid)
• Flavonoid: liquiritin, liquiritigenin, isoliquiritigenin, isoliquiritin, neo isoliquiritin, neo-liquiritin, licurasid.

Công dụng

Y học cổ truyền

Cam thảo có vị ngọt, tính bình. Sinh thảo có tác dụng giải độc, tả hoả; Chích thảo (Cam thảo tẩm mật sao vàng) có tính ấm, bổ (ôn trung), nhuận phế, điều hòa các vị thuốc khác.

Loại Cam thảo	Công dụng
Sinh thảo	Chữa cảm, mất tiếng, ho, viêm họng, đau dạ dày, mụn nhọt, tiêu chảy, ngộ độc.
Chích thảo	Chữa tỳ vị hư nhược, mệt mỏi, kém ăn, tiêu chảy, ho do phế hư, khát nước do vị hư.

Y học hiện đại

Nghiên cứu hiện đại cho thấy Cam thảo có các tác dụng:

• Trấn tĩnh, giảm ho.
• Ức chế thần kinh trung ương.
• Giải co thắt cơ trơn.
• Tăng bài tiết mật.
• Tăng tiết dịch vị.
• Chống viêm, chống dị ứng.
• Giải độc.
• Tác dụng estrogen.
• Nhuận tràng, lợi tiểu.

Cam thảo được sử dụng trong điều trị loét dạ dày, ruột; làm tá dược thuốc viên; thuốc giải độc; thuốc ho; chất thơm trong thuốc xông; thành phần trong mỹ phẩm và thực phẩm.

Liều dùng và cách dùng

Liều dùng hàng ngày: 4 - 20g, dưới dạng thuốc hãm, thuốc bột, nước sắc hoặc cao mềm.

Bài thuốc kinh nghiệm (Tham khảo – cần tư vấn bác sĩ trước khi sử dụng)

Tình trạng	Bài thuốc
Trị ho lao, ho lâu ngày	Cam thảo nướng 120g, nghiền bột, uống 4g/lần, 3-4 lần/ngày.
Loét dạ dày	Cao Cam thảo 2 phần hòa tan với 1 phần nước, uống 1 thìa cà phê/lần, 3 lần/ngày (không dùng quá 3 tuần liên tục).
Tâm phế suy nhược, khó thở, mệt xỉu	Cam thảo 12g, Nhị sâm 8g, Đương quy 10g, nghiền bột, uống 4g/lần, 3-4 lần/ngày.
Mụn nhọt, ngộ độc	Cao mềm Cam thảo, 1-2 thìa cà phê/ngày.

Lưu ý

Không nên dùng Cam thảo cho những trường hợp:

• Bệnh nhân tỳ vị hư nhược, chướng bụng, nôn mửa.
• Huyết áp thấp.
• Tiểu đường.

Không dùng Cam thảo kết hợp với: Đại kích, Cam toại, Nguyên hoa, Hải tảo.

Lưu ý: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng Cam thảo để điều trị bệnh.