Quế chi - Thông tin về Quế chi

Mô tả Tag

Tìm hiểu chung về Quế chi

Quế chi là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, được sử dụng rộng rãi trong nhiều bài thuốc. Bài viết này sẽ tổng hợp thông tin về nguồn gốc, đặc điểm, công dụng và những lưu ý khi sử dụng Quế chi dựa trên các nghiên cứu khoa học và tài liệu y tế đáng tin cậy.

Tên gọi và danh pháp

• Tên Tiếng Việt: Quế chi
• Tên khác: Quế chi tiêm, Liễu quế
• Tên khoa học: Cinnamomum cassia Presl
• Họ: Long não (Lauraceae)

Đặc điểm tự nhiên

Quế chi là vị thuốc được lấy từ cành non của cây quế. Cây quế thường cao từ 12-20m, cành non có hình dạng 4 cạnh, phủ lông ngắn và thưa. Lá mọc so le, cứng và dài, với phiến lá dài 12-15cm, rộng 2.5-6cm. Mặt trên lá bóng và nhẵn, mặt dưới có lông (lúc đầu). Lá có 3 gân chính. Hoa màu trắng, mọc thành chùm ở kẽ lá hoặc đầu cành. Quả là loại quả hạch hình trứng, dài khoảng 1cm, lúc non màu xanh lục, khi chín chuyển sang màu nâu tím.

Phân bố, thu hái và chế biến

Quế chi được trồng nhiều ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của châu Á, bao gồm Trung Quốc, Việt Nam, Indonesia, Sri Lanka và một số quốc gia khác. Ở Việt Nam, cây quế phân bố rộng rãi, tập trung nhiều ở các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ như Yên Bái, Cao Bằng, Tuyên Quang, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa… và một số tỉnh khác như Quảng Nam, Khánh Hòa. Trung Quốc cũng là một quốc gia trồng quế lớn, chủ yếu ở các tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây. Cây quế thường được thu hoạch sau 7 năm tuổi trở lên để đảm bảo chất lượng dược liệu.

Bộ phận sử dụng làm thuốc là cành non của cây quế.

Thành phần hóa học

Quế chi chứa nhiều hợp chất hóa học, trong đó đáng chú ý là:

• Tinh dầu
• Diterpene
• Sesquiterpene
• Flavonoid
• Polyphenol
• Polisaccarit
• Và các thành phần khác

Công dụng

Theo y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, Quế chi có vị cay ngọt, tính ôn, quy vào kinh Tâm, Phế, Bàng quang. Nó được cho là có tác dụng: phát hãn giải biểu, ôn kinh thông dương. Một số chứng bệnh được cho là có thể điều trị bằng Quế chi bao gồm: phong hàn biểu hư, phong hàn thấp tý, phù thũng tiểu tiện bất lợi, đau ngực hồi hộp (hung tý tâm quý), rối loạn kinh nguyệt, kinh bế, đau bụng kinh, chứng trưng hà.

Theo y học hiện đại

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra một số tác dụng của Quế chi:

Tác dụng	Cơ sở khoa học
Chống viêm: Cinnamaldehyde ức chế giải phóng các chất trung gian gây viêm. (Hagenlocher và cộng sự, 2015)	Nghiên cứu in vitro trên tế bào mast.
Kháng khuẩn: Tinh dầu Quế chi ức chế một số loại vi khuẩn, nấm mốc và nấm men. (Gu và cộng sự, 2014)	Nghiên cứu in vitro trên nhiều chủng vi sinh vật.
Chống oxy hóa: Flavonoid bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa. (Zeng và cộng sự, 2017)	Nghiên cứu in vitro trên tế bào PC12.
Chống ung thư (tiềm năng): Cinnamaldehyde ức chế sự phát triển của tế bào ung thư phổi. (Song và cộng sự, 2014)	Nghiên cứu in vitro trên dòng tế bào A549.
Cải thiện chuyển hóa glucose và lipid: Polyphenol điều chỉnh quá trình chuyển hóa lipid và glucose. (Zheng và cộng sự, 2017; Lu và cộng sự, 2011)	Nghiên cứu in vitro và trên động vật.
Bảo vệ thần kinh: Các hợp chất trong Quế chi bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương do thiếu máu cục bộ. (Panickar và cộng sự, 2012)	Nghiên cứu in vitro.

Lưu ý: Các nghiên cứu trên phần lớn được thực hiện in vitro (trong ống nghiệm) hoặc trên động vật. Cần thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn để khẳng định hoàn toàn hiệu quả và an toàn của Quế chi trong điều trị các bệnh trên người.

Liều dùng và cách dùng

Liều dùng Quế chi thường từ 2-12g/ngày, tùy thuộc vào tình trạng bệnh và chỉ định của thầy thuốc. Không tự ý tăng hoặc giảm liều dùng.

Bài thuốc kinh nghiệm (Chỉ mang tính tham khảo, cần sự hướng dẫn của thầy thuốc)

Lưu ý: Các bài thuốc dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo. Trước khi sử dụng bất kỳ bài thuốc nào, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc y học cổ truyền để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.

Bài thuốc chữa cảm mạo phong hàn biểu hư: 8g Quế chi, 16g Bạch thược, 12g Sinh khương, 4g Cam thảo, 3 quả Đại táo. Sắc uống.

Bài thuốc trị u xơ tử cung (Cần tham khảo ý kiến bác sĩ): 12g Quế chi, 12g Xích thược, 12g Đào nhân, 12g Hải tảo, 12g Miết giáp, 12g Mẫu lệ, 6g Hồng hoa, 6g Nga truật, 6g Nhũ hương, 6g Sơn lăng, 4g Một dược. Nghiền bột mịn, làm viên hoàn uống.

Bài thuốc trị báng bụng, phù thũng, tiểu tiện không thông: 4g Quế chi, 12g Trư linh, 12g Phục linh, 16g Trạch tả, 12g Bạch truật. Nghiền bột mịn, uống với nước ấm.

Trị chứng phụ nữ đau bụng kinh do ứ huyết, thai chết lưu, bụng dưới có cục, tắt kinh (Cần tham khảo ý kiến bác sĩ): 8g Quế chi, 8g Phục linh, 8g Đơn bì, 8g Bạch thược, 8g Đào nhân. Tán bột mịn, làm hoàn uống.

Lưu ý khi sử dụng

• Chỉ sử dụng Quế chi theo chỉ định của bác sĩ hoặc thầy thuốc y học cổ truyền.
• Chống chỉ định: Sốt cao, âm hư, dương vượng, chảy máu do huyết nhiệt.
• Phụ nữ có thai: Không nên sử dụng.
• Thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khác để tránh tương tác thuốc.

Quế chi là một vị thuốc có tiềm năng, nhưng việc sử dụng cần thận trọng và tuân thủ theo hướng dẫn của chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.