Hồng sâm - Thông tin về Hồng sâm

Mô tả Tag

Hồng Sâm: Tìm Hiểu Chung

Tên gọi, danh pháp:

• Tên Tiếng Việt: Hồng sâm
• Tên khoa học: Radix Ginseng Rubra

Đặc điểm tự nhiên:

Hồng sâm là sản phẩm chế biến từ củ nhân sâm tươi. Nhân sâm là cây thảo sống lâu năm, cao khoảng 0,6m, có rễ phát triển thành củ to. Lá mọc thành vòng, cuống lá dài, lá kép hình chân vịt. Sự phát triển của cây nhân sâm được thể hiện qua số lượng lá và lá chét như sau:

1. Cây 1 năm tuổi: 1 lá với 3 lá chét.
2. Cây 2 năm tuổi: 1 lá với 5 lá chét.
3. Cây 3 năm tuổi: 2 lá kép với 5 lá chét.
4. Cây 4 năm tuổi: 3 lá kép với 5 lá chét.
5. Cây 5 năm tuổi trở lên: 4-5 lá kép, mỗi lá kép có 5 lá chét.

Mỗi lá chét hình trứng, mép lá có răng cưa sâu. Rễ củ hình chùy hoặc hình trụ tròn, dài 3-10cm, đường kính 1-2cm. Bề mặt củ nhân sâm có màu nâu đỏ, xen kẽ các khối màu nâu vàng xám, có rãnh dọc, nếp nhăn và sẹo rễ nhỏ. Thân rễ (lô đầu) dài 1-2cm, có sẹo rễ hình lõm (lô uyển), đôi khi có 1-2 rễ bất định. Thể chất cứng giòn, mặt cắt bằng phẳng, chất gỗ. Hồng sâm có mùi thơm đặc trưng, vị ngọt, hậu hơi đắng.

Phân bố, thu hái, chế biến:

Nhân sâm được tìm thấy ở nhiều quốc gia như Ấn Độ, Triều Tiên, Nhật Bản, Trung Quốc, nhưng nổi tiếng nhất là nhân sâm Hàn Quốc, được biết đến với hàm lượng saponin vượt trội và các thành phần saponin quan trọng cao. Thời gian thu hoạch vào mùa thu. Sau khi thu hoạch, nhân sâm được rửa sạch, hấp bằng hơi nước khoảng 72 giờ (có thể dùng phương pháp chân không hoặc lò hấp bằng gạch nung), sau đó sấy khô cho đến khi hàm lượng nước còn 14% và phơi bằng ánh sáng tự nhiên.

Bộ phận sử dụng:

Bộ phận sử dụng là rễ phơi khô sau khi chế biến (chưng) của cây nhân sâm.

Thành phần hóa học

Thành phần hóa học chính của Hồng sâm bao gồm ginsenoside Rg1 (C₄₂H₇₂O₁₄) và ginsenosides Re (C₄₈H₈₂O₁₈), cùng nhiều loại saponin khác.

Công dụng

Theo y học cổ truyền:

Hồng sâm có tác dụng đại bổ nguyên khí, phục mạch cố thoát, ích khí nhiếp huyết. Thường được dùng trong các trường hợp cơ thể hư nhược, tay chân lạnh, mạch yếu, khí bất nhiếp huyết, băng lậu chảy máu, suy tim, sốc tim.

Theo y học hiện đại: (Lưu ý: Thông tin dưới đây mang tính chất tham khảo và không thay thế lời khuyên của bác sĩ.)

• Đối với bệnh ung thư: Một số nghiên cứu cho thấy Hồng sâm có thể giúp phòng chống ung thư bằng cách giảm sự phát triển của tế bào ung thư. Ginsenoside Rh2 và Rg3 được cho là có tác dụng ức chế sự phát triển và tái phát của tế bào ung thư. Tuy nhiên, cần thêm nhiều nghiên cứu để khẳng định hiệu quả này.
• Chống lão hóa và tăng cường thể lực: Hồng sâm chứa các thành phần chống oxy hóa, giúp loại bỏ gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa. Nó cũng được cho là giúp tăng cường thể lực, sức đề kháng và hệ miễn dịch.
• Bệnh tiểu đường: Saponin trong Hồng sâm có thể giúp loại bỏ chất alloxan và streptozotocin – những chất gây tăng đường huyết. Tuy nhiên, tác dụng hạ đường huyết của Hồng sâm cần được nghiên cứu thêm và không nên thay thế thuốc điều trị tiểu đường.
• Điều hòa huyết áp và hạ cholesterol máu: Saponin trong Hồng sâm có thể giúp hạ cholesterol và triglyceride trong máu, góp phần ngăn ngừa xơ vữa động mạch và điều hòa huyết áp. Tuy nhiên, không nên tự ý sử dụng Hồng sâm để điều trị huyết áp mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Phát triển trí não, tăng trí nhớ: Hồng sâm có thể bổ sung canxi và kích thích hoạt động não bộ, giúp cải thiện trí nhớ.
• Tăng cường tuần hoàn máu: Hồng sâm có thể ngăn ngừa sự kết tập tiểu cầu, giúp máu lưu thông tốt hơn và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.
• Giải độc gan: Saponin trong Hồng sâm có thể tăng hoạt động enzym liên quan đến sự thoái giáng ethanol và acetaldehyde, giúp gan thải độc tố từ rượu.

Liều dùng & Cách dùng

Liều dùng: 3-9g/ngày.

Hồng sâm nên được làm mềm, thái lát mỏng, phơi khô hoặc nghiền mịn để dùng dần.

Bài thuốc kinh nghiệm

Bài thuốc	Chuẩn bị	Thực hiện
Hồng sâm tẩm mật ong	Hồng sâm	Thái lát mỏng hoặc để nguyên củ, ngâm với mật ong. Dùng trực tiếp hoặc ăn kèm sữa chua. (Lưu ý: Không dùng cho người bệnh đái tháo đường)
Trà Hồng sâm	Hồng sâm thái lát mỏng (1-2g)	Pha với nước sôi, uống như trà. Có thể hãm nhiều lần. Bã sâm có thể ăn được.
Ngậm tan	Hồng sâm thái lát mỏng	Ngậm đến khi mềm rồi nuốt. Ngày 2-3 lát.
Cháo Hồng sâm	Hồng sâm (1-2g)	Sắc Hồng sâm với nước, thêm gạo và nấu cháo.

Lưu ý

• Không dùng Hồng sâm cùng với lê lô.
• Không nên dùng Hồng sâm với mật ong cho người bệnh đái tháo đường.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Bài viết này chỉ mang tính chất thông tin và không nhằm mục đích thay thế lời khuyên của chuyên gia y tế. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng Hồng sâm, đặc biệt nếu bạn đang có bệnh lý hoặc đang dùng thuốc khác.