Đào nhân - Thông tin về Đào nhân

Mô tả Tag

Đào Nhân: Tìm Hiểu Chung

Đào nhân, một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, được biết đến với nhiều công dụng hữu ích. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin tổng quan về đào nhân, dựa trên các nguồn thông tin đáng tin cậy về sức khỏe và y tế.

Tên Gọi & Danh Pháp

• Tên Tiếng Việt: Đào nhân
• Tên khác: Đào, Co tào (Thái), Mạy phăng (Tày), Kén má cai, Phiếu kiào (Dao)
• Tên khoa học: Prunus persica (L.) Batsch.
• Họ: Hoa Hồng (Rosaceae)
• Tên đồng nghĩa: Amygdalus persica L.

Cây và Quả Đào Nhân

Đặc điểm tự nhiên

Đào nhân thực chất là hạt của quả đào (semen persicae). Sau khi quả đào chín, người ta tách lấy nhân hạt bằng cách đập vỡ vỏ cứng bên ngoài, rồi đem phơi hoặc sấy khô.

Cây đào là cây gỗ nhỏ, lâu năm, cao trung bình từ 8 đến 10m. Thân cây nhẵn, nhiều cành, màu đỏ. Chồi cây có lông mềm. Lá hình bầu dục hoặc hình ngọn giáo, đầu nhọn, bề mặt nhăn nheo, mép có răng mịn. Lá dài 8-11cm, rộng 2-3cm, màu lục thẫm hoặc lục nhạt tùy giống; cuống lá có tuyến.

Hoa đào màu đỏ hoặc trắng, hình chuông, thường mọc đơn độc, cuống ngắn. Quả hạch hình cầu, có một rãnh bên rõ, phủ lông tơ mịn, khi chín có màu đỏ. Vỏ quả hóa gỗ bao lấy hạt. Hạt hình trứng dẹt, màu nâu vàng đến nâu đỏ, có nốt sần nhỏ. Một đầu nhọn, một đầu tròn, giữa phình to, hơi lệch. Vỏ hạt mỏng, hai lá mầm màu trắng, nhiều chất dầu. Mùi nhẹ, vị béo, hơi đắng.

Phân bố, thu hái, chế biến

Cây đào có nguồn gốc ở Bắc Trung Quốc và Mông Cổ, được trồng rộng rãi ở Việt Nam. Cây ưa khí hậu mát và ấm, thích nghi tốt ở vùng nhiệt đới núi cao. Ở Việt Nam, đào được trồng nhiều ở các tỉnh miền Bắc như Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang… và một số tỉnh phía Nam. Thu hoạch hạt vào tháng 7 hàng năm. Hoa đào thường nở từ tháng 1 đến tháng 4, quả chín từ tháng 5 đến tháng 9.

Ngoài Việt Nam, đào nhân còn được tìm thấy ở Iran, Trung Quốc và Ấn Độ.

Bộ phận sử dụng

Các bộ phận của cây đào được sử dụng làm thuốc gồm: nhân hạt, hoa, cành, vỏ cây, nhựa cây, rễ và lá.

Thành phần hoá học

Bộ phận	Thành phần chính
Thịt quả đào	Chất màu (carotenoid, lycopen, cryptoxanthin, zeaxanthin), đường, vitamin C, acid clorogenic, acid hữu cơ (acid citric, acid tartric) và tinh dầu.
Hạt	50% dầu béo, 3,5% amygdalin, 0,4 – 0,7% tinh dầu, emulsin; acid prussic, cholin, acetylcholin.
Lá	Amygdalin, tanin, coumarin.
Hoa	Glucosid, trifolin.
Nhựa	L-arabinose, D-xylose, L-rhamnose, acid D-glucuronic.

Công dụng

Theo y học cổ truyền

Đào nhân vị đắng, ngọt, tính bình. Có tác dụng phá huyết thông kinh, thông tiện, giáng áp, chỉ khái. Hạt đào trị vô kinh, mất kinh, sưng đau do chấn thương, táo bón. Lá đào vị đắng, tính bình, tán kết tụ, giảm đau, lợi tiểu.

Theo y học hiện đại

Nghiên cứu hiện đại cho thấy đào nhân có tác dụng ức chế đông máu, chữa dị ứng, chống viêm, diệt khuẩn (lá đào), tẩy và diệt giun (lá đào).

Một số ứng dụng cụ thể:

• Đào nhân: Trị kinh nguyệt bế tắc, sinh hòn cục, bụng dưới đầy, ứ huyết; chữa ho.
• Hoa đào: Lợi thủy, hoạt huyết, thông tiện, bí đại tiện.
• Lá đào: Sắc nước hoặc vò lấy nước tắm ghẻ, sưng, ngứa, chốc lở; chữa đau chân, cảm mạo, viêm loét dạ dày.
• Cành đào: Trị trẻ em ra mồ hôi trộm, ho lao ra huyết.
• Vỏ thân đào: Trị bỏng.
• Nhựa đào: Trị đái ra dưỡng chấp, đái đường.
• Rễ đào: Trị hoàng đản, thổ huyết.

Liều dùng & Cách dùng

Hoạt huyết, đại tiện khó: Ngày dùng 6-12g, sắc uống.

Thủy thũng, bí đại tiện: Ngày dùng 3-5g hoa đào, hãm uống như trà.

Bài thuốc kinh nghiệm (Lưu ý: cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng)

Chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh: Sắc đào nhân với hồng hoa, ngưu tất, tô mộc, mần tưới, nghệ vàng (tỷ lệ bằng nhau).

Chữa bí đại tiện: Luộc 40g đào nhân ăn lúc đói; hoặc giã nát lá đào lấy nước uống.

Chữa phù thũng: Ngâm vỏ cây đào với rượu uống.

(Các bài thuốc khác được liệt kê tương tự, nhưng cần nhấn mạnh sự cần thiết phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng).

Lưu ý

Không dùng cho phụ nữ mang thai.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế lời khuyên của bác sĩ. Vui lòng tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng đào nhân để điều trị bệnh.